به گزارش «فرهیختگان»، عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به توافق ایران و چین و وجوه مختلف این توافق اظهار داشت: «زمینه اولیه توافق همکاری‌های راهبردی ۲۵ساله بین ایران و چین در سفر رئیس‌جمهور چین به تهران فراهم و قرار شد روی آن کار شود اما تاحدودی از سوی طرف ایرانی کوتاهی صورت گرفت.»
فرجی‌راد با بیان اینکه اخیرا مذاکراتی در این زمینه صورت گرفته و قرار شده است این توافق عملیاتی شود، افزود: «به نظر من این توافق خوب و در جهت همکاری‌های دوجانبه است و اگر به‌خوبی پیش برود می‌تواند در توسعه کشور نقش‌آفرین باشد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل درخصوص امکان عملیاتی‌شدن چنین توافقی تصریح کرد: «من معتقدم اگر این توافق عملیاتی شود، نقش بسیاری در توسعه کشور خواهد داشت اما متاسفانه وقتی ما کار مهمی را آغاز می‌کنیم معمولا آن را به سرانجام نمی‌رسانیم یا به‌صورت ناقص اجرا می‌کنیم.»
وی با بیان اینکه بسیاری از کشورهای دنیا چنین توافقاتی با چین دارند و حداکثر استفاده را از آن برده‌اند، گفت: «باید دید ایران چقدر می‌تواند از این توافق در زمینه همکاری‌های تکنولوژیکی، صنعتی، خرید و فروش، انرژی و بخش‌های مختلف دیگر استفاده کند، بنابراین اگر این توافق با نظارت و دقت پیش رود، بسیار خوب است.»
ایران در سیاست خارجی باید با شرق و غرب کار کند
فرجی‌راد تصریح کرد: «نگاه برخی مسئولان متاسفانه فقط به سمت غرب است، البته هیچ اشکالی ندارد و باید با اروپا نیز کار کرد اما در سیاست خارجی باید متعادل بود و با شرق و غرب کار کرد، چراکه تکنولوژی هر روز درحال رشد است؛ هرچند برخی سنگ‌اندازی می‌کنند و مساله را جدی نمی‌گیرند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره برخی انتقادات از توافق با چین از سوی اصلاح‌طلبان و جریان احمدی‌نژاد خاطرنشان کرد: «ما می‌دانیم که در طول ۴۰ سال گذشته اکثر کارهای توسعه‌ای، خریدها و فناوری‌های ما از اروپا می‌آمد و صرفا در یک دهه اخیر شرق نیز نقش‌آفرین بوده است؛ بنابراین بحث اصلی این است که اروپایی‌ها اکنون راه را مسدود کرده‌اند، درحالی‌که راه شرق و به‌ویژه چین بازتر است.»
چین به آخرین سطح تکنولوژی در همه زمینه‌ها دست پیدا کرده است
وی ضمن انتقاد از این نکته که در ایران اطلاعات از چین بسیار کم است، خاطرنشان کرد: «کشور چین را در ظاهر همه می‌شناسند اما فکر می‌کنند وقتی صحبت از چین می‌شود لزوما منظور اجناس و فناوری با کیفیت پایین است، درحالی‌که اگر کسی چین را عمقی دیده باشد و تولیدات و سرمایه‌گذاری‌های این کشور را مشاهده کرده باشد، متوجه خواهد شد این کشور به آخرین سطح تکنولوژی در همه زمینه‌ها دست پیدا کرده و توسعه داشته است.»
فرجی‌راد با بیان اینکه وقتی چین یک پروژه بزرگی را در دو هفته به اتمام می‌رساند و ساخت همان در ایران پنج سال طول می‌کشد که این ناشی از تفاوت در تکنولوژی است، گفت: «توان یک انسان چینی یا یک انسان ایرانی و اروپایی یکسان است اما آنچه باعث تفاوت در بازه ساخت همان ساختمان می‌شود، تفاوت تکنولوژی است. البته مدیریت و نظم انسان‌ها نیز بسیار مهم است، هرچند انرژی انسان‌ها عموما برابر است اما ما باید از این تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده کنیم.»
تحول در پاکستان از طریق سرمایه‌گذاری چین
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به مراودات پاکستان با چین به‌عنوان یک کشور فقیر ادامه داد: «پاکستان یک توافق گسترده و استراتژیک بسیار بزرگ‌تر از توافق ما با چین داشته و قرار است چین ۴۶میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند که تاکنون هفت‌میلیارد آن سرمایه‌گذاری شده و همین مقدار نیز تحول بزرگی در پاکستان به وجود آمده است.»
وی همچنین افزود: «بقیه کشورها نیز ازجمله شرق دور و حتی استرالیا، اندونزی، مالزی، سنگاپور و سریلانکا از اقدامات سرمایه‌گذاری چین به توسعه رسیدند و در حال پیشرفت هستند و مشکل بیکاری خود را نیز حل کرده‌اند.»
فرجی‌راد با اشاره به اینکه قراردادهای بلندمدت با کشورهای خارجی به نفع منافع ملی کشورمان است، درعین‌حال اظهار داشت: «البته دیگر شرایط نباید مثل گذشته باشد، چراکه در زمان‌های قبل یک دنیای استعمار وجود داشت که قراردادهای سنگینی با طرف مقابل امضا می‌کردند و برآن کشور حاکم می‌شدند اما امروز دنیای جدیدی است که کسی نمی‌تواند در کشور ایران حاکم شود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه بنده این توافق را مطالعه کرده‌ام و می‌گویم که توافق خوب و جامعی است که به‌نفع هردو کشور است، یادآور شد: «ایران ۴۰ سال است دچار تحریم بوده، البته چینی‌ها نیز خصلت‌هایی دارند؛ ازجمله اینکه ممکن است وقتی در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند نیروی کار خود را نیز بیاورند.»
وی ادامه داد: «این موضوعات باید با مذاکره انجام شود، هرچند آوردن نیروی کار که آنها نیز می‌خواهند مشکل اشتغال خود را حل کنند در حاکمیت ما تاثیری ندارد، چراکه در همین کشور خودمان نیز سالانه سه‌میلیون افغانستانی برای کار می‌آیند و هیچ اشکالی هم ندارد، چراکه افغانستان کشور همسایه ماست و در توسعه عمرانی ما نقش داشته است.»
فرجی‌راد درعین‌حال متذکر شد: «ما باید حواس‌مان جمع باشد که کلاه سرمان نرود اما توافقاتی که در زمینه‌های مختلفی همچون انرژی، استخراج، نفت یا جاده و تونل‌سازی و سرمایه‌گذاری‌های هوشمند صورت می‌گیرد، قیمتی در دنیا دارد و اگر چند نفر در ایران با استفاده از رانت رشوه به آن ورود کردند، مشکل ماست که نباید به آنها اجازه چنین کاری بدهیم.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه ایران می‌تواند با آفریقا، شرق دور و آمریکای‌لاتین ارتباط داشته باشد، گفت: «درحال حاضر وقتی کسی به کشور ازبکستان و تاجیکستان سفر می‌کند متوجه تحولات عمرانی آنها می‌شود که اکثرا با سرمایه‌گذاری و کمک چین بوده است.»
ارتباط با چین و اروپا باید در چارچوب شعار نه شرقی نه غربی باشد و تفاوتی ندارد
وی گفت: «قطار سریع‌السیر بالای ۳۰۰ کیلومتر ازطریق همکاری با چین در ازبکستان و آسیای میانه ایجاد شده است، بنابراین همه این اقدامات منجر به توسعه می‌شود لذا نباید در این زمینه بترسیم و باید بدانیم این قرارداد بسیار خوب است، البته این به‌معنای آن نیست که همه توافقات ما با چین باشد بلکه باید با اروپا نیز مانند آنچه پس از برجام در زمینه هواپیما یا ایرباس و قراردادهای نفتی شاهد بودیم، ارتباط خود را حفظ کنیم.»
فرجی‌راد تاکید کرد: «همه این اقدامات باید با حفظ چارچوب شعار نه شرقی، نه غربی صورت گیرد.»
اگر بخواهیم چنین توافقی را با روسیه داشته باشیم، قطعا نشدنی است
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اینکه چرا با وجود برخورداری ایران از اشتراکات راهبردی فراوان با چین و روسیه برخی سعی دارند این مساله را که ایران به سمت شرق تمایل پیدا کرده است جا بیندازند، گفت: «چنین حرفی اشتباه است، مثلا اگر بخواهیم چنین توافقی را با روسیه داشته باشیم قطعا نشدنی است، چراکه روسیه ظرفیت این سرمایه‌گذاری و تکنولوژی را ندارد، درحالی‌که ما چندین دهه است رابطه اقتصادی خود با روسیه را توسعه داده‌ایم اما این توسعه همراه با خرید اسلحه بیشتر از دومیلیارد نبوده است.»
وی افزود: «درحال حاضر رابطه تجاری ما با افغانستان چهارمیلیارد است اما با روسیه دومیلیارد است و چنانچه بحث اسلحه را از آن کم کنیم بسیار کمتر از این است لذا این مساله نشان می‌دهد ظرفیت توافق با چین بسیار بالاست و این ناشی از توان، سرمایه جمعیت و تکنولوژی این کشور است.»
ایران به دلیل تحریم تا حدودی از این تکنولوژی روز دنیا عقب افتاده است
فرجی‌راد تاکید کرد: «توسعه امروز در کشورها براساس تکنولوژی است و ما چون تحریم بودیم تا حدودی از این تکنولوژی عقب افتاده‌ایم و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم تا پس از کسب تجربیات خودمان از آن بهره ببریم. ما زمانی در زمینه نفتی پیشرفت خوبی در دو دهه گذشته داشتیم و بسیاری از مهندسان نفتی ما در کشورهای دیگر در زمینه پالایشگاه و استخراج نفت کار می‌کردند اما الان بسیاری از آنها بازنشسته شده‌اند و ما چون نتوانستیم تکنولوژی جدیدی را بگیریم این توانمندی خود را نیز نتوانستیم به عرصه ظهور بگذاریم؛ بنابراین باید از کشورهای دیگر تکنولوژی بگیریم و خودمان نیز روی آن کار کنیم و حتی به نوعی نقش چین را در حد کوچک‌تر در آن زمینه ایفا کنیم.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره جزئیات این توافق اظهار داشت: «بنده دوسال پیش در سفری که به چین داشتم این توافق را ملاحظه کردم و تا جایی که اطلاع دارم این توافق در زمینه‌های مختلفی همچون انرژی، گاز، ساختوساز تونل، مباحث فرهنگی و همکاری‌های استراتژیک سیاسی است.»
قرارداد 40میلیاردی احمدی‌نژاد با چین فاجعه‌آمیز بود
وی با اشاره به اقدامات احمدی‌نژاد و ارتباط دولت او با چین یادآور شد: «آقای احمدی‌نژاد که درحال حاضر از این موضوع سوءاستفاده می‌کند، در آن زمان یک قرارداد مفصل با چینی‌ها بر سر 40میلیارد پول نفت که آنجا بود، بست که بسیار فاجعه‌آمیز بود.»
فرجی‌راد در عین حال با تاکید بر اینکه من به دولت خاصی کار ندارم و حامی دولت فعلی نیز به آن صورت نیستم، گفت: «درمجموع این توافق ۲۵ساله بسیار خوب است ولی باید سوال کرد چرا از چهار سال گذشته که رئیس‌جمهور چین به ایران آمد، این مساله تاکنون اجرایی نشده است.»
* نویسنده: مریم عاقلی، روزنامه‌نگار
خبر مرتبط: